SÖĞÜT TARLASI - BİRİS MEZARLIĞI
Avcıların Buluştuğu Yer
SÖĞÜT TARLASI - BİRİS MEZARLIĞI
Konumu
Söğüt Tarlası-Biris Mezarlığı, Şanlıurfa ilinin 32 km kuzeybatısında, Bozova ilçe merkezinin hemen batısında yer alır ve alçak höyük ile vadilerden oluşan geniş bir alanı kapsamaktadır.
Araştırma Tarihçesi

Yerleşme, 1963 yılında, Çambel ve Robert J. Braidwood yönetiminde Güneydoğu Anadolu Tarihöncesi Araştırmaları Karma Projesi olarak anılan Türk-Amerikan ortak projesi kapsamında bulunmuştur. Yüzey araştırmalarında U 51/1 ve 2 olarak belgelenen yerleşme, daha sonra 1964 yılında yine aynı proje kasamında Bruce Howe tarafından kazılmıştır. Birbirne yakın iki buluntu yerinden biri Söğüt Tarlası diğeri Biris Mezarlığı olarak adlandırılmışa da, geniş alanda farklı dönemleri içeren bir yerleşme geleneğinin olduğunu söylemek mümkündür. Howe, biri Çanak Çömleksiz Neolitik B, diğeri Uruk Dönemi olmak üzere iki kültürel tabakanın varlığının altını çizmektedir. Biris Mezarlığı’nda Paleoltik ve Epi_Paleolitik bulgulara da rastlanmıştır.

Söğüt Tarlası-Biris Mezarlığı yerleşmesinde 2022 yılında Şanlıurfa Neolitik Çağ Araştırmaları Projesi- Taş Tepeler kapsamında Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ve Tuscia Üniversitesi işbirliğinde yeni dönem kazılarına başlanmıştır.

Kazı projesi 2014 yılında Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi, 2019 yılından itibaren ise İstanbul Üniversitesi Tarihöncesi Arkeolojisi Anabilim Dalından Prof. Dr. Necmi Karul yönetiminde devam etmektedir. Dr. Lee Clare, 2014 sonbaharından bu yana Alman Arkeoloji Enstitüsü'nün saha ve araştırma direktörlüğü görevini yürütmektedir. Göbeklitepe'deki iki kalıcı koruyucu çatının 2017 yılında tamamlanmasının ardından, alan 2018 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak kabul edilmiştir. Göbeklitepe, T.C. Kültür Bakanlığı'nın 2019 yılını resmî olarak "Göbeklitepe Yılı" ilan etmesinin ardından komuoyu tarafından büyük bir ilgi görmüş ve 2020 yılında Karahantepe ile birlikte Taş Tepeler projesinin odak noktalarından biri haline gelmiştir.
SogutTarlasi-1
SogutTarlasi-2
SogutTarlasi-3
SogutTarlasi-4
SogutTarlasi-5
SogutTarlasi-6
SogutTarlasi-7
SogutTarlasi-1SogutTarlasi-2SogutTarlasi-3SogutTarlasi-4SogutTarlasi-5SogutTarlasi-6SogutTarlasi-7
Arkeolojik Araştırmalar
2022 yılında başlayan yeni araştırmalar ile birlikte 1960’larda kazılan alanlara bitişik, görece engebeli 1200 m2’lik bir alanda detaylı bir yüzey araştırması yapılmış ve böylelikle arkeolojik malzemenin çok daha yoğun olduğu özel bir alan belirlenmiştir. Söğüt Tarlası olarak anılan kesimde iki açma açılmıştır. Dolgu tanımlı dört tabaka yer yer çakıllı seviyelerin görüldüğü alüvyal çöküntülerden oluşur. Sağlam bulgular içeren arkeolojik dolgunun daha derinlerde olması oldukça muhtemeldir. İlerleyen süreçteki araştırmanın amaçlarından biri de bu duruma açıklık getirmektir. Yeni araştırmalar esnasında açığa çıkarılan buluntular, baş kısmı şekillendirilmiş iki adet taş havan eli parçası, yeşim taşı baltalar, oluklu taşlar ve kireçtaşı kaplardır. Bu buluntular, Hallen Çemi, Körtik Tepe, Çayönü, Göbeklitepe ve Akarçay Tepe’nın Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem tabakalarına ait buluntularla benzerlik göstermektedir. Söğüt Tarlası’nda bulunan öğütme ve söve taşları ayrıca Şanlıurfa’nın tam merkezinde bulunan “Yeni Mahalle” yerleşmesi buluntularıyla benzerlik göstermektedir. Yontmataş aletler arasında Neolitik endüstürülerle ilişkilendirilen uçlar ve çakmaktaşı dilgilerin yanısıra Paleolitik’e tarihlenen birçok birçok alet ve çekirdek bulunmaktadır. Bundan yola çıkarak, alanda çalışmalar yeni başlamış olmasına rağmen, Söğüt Tarlası bölgenin hem erken çiftçi topluluklarını hem de daha erken avcı-toplayıcı topluluklarını anlamak adına oldukça umut veren bir yerleşmedir. Dahası, 1960’larda yapılan kazılarda belgelenen günümüze en yakın prehistorik kanıtlar, bu bölgenin MÖ 4. binyılda güney Mezopotamya ile hala açıklanması gereken ilişkileri için önemli bir gösterge teşkil etmektedir.

Yazı: Gian Maria Di Nocera, Fotoğraflar: Söğüt Tarlası Proje Arşivi
TC Kültür ve Turizm Bakanlığı
Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi
Tuscia Üniversitesi
Şanlıurfa Valiliği
Bozova Kaymakamlığı
Bozova Belediyesi
Tastepeler Visit Information
Ziyaret Bilgileri
Yaz Dönemi
1 Nisan-24 Ekim
Çalışma Saati: 08:30-19:00
Kış Dönemi
24 Ekim-1 Nisan
Çalışma Saati: 08:30-17:00
Gişe Yaz/Kış Kapanış Saatleri
Yaz Dönemi: 18:30
Kış Dönemi: 16:30
Kapalı Günler: Her Gün Açık
Durum: Açık
Adres
Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi
Haleplibahçe, 2372. Sk. No:74/1,
63200 Eyyübiye/Şanlıurfa
İletişim
Tel 1: +90 414 313 15 88
ktb-logo
Türk Hava Yoları Taş Tepeler ana sponsorudur.
ktb-logo
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı | Tüm hakkı saklıdır.